Selenium is een essentiële micronutriënt voor de menselijke gezondheid.

De talrijke functies van selenium in het lichaam maken het tot een cruciaal onderdeel van een uitgebalanceerd dieet. Het ondersteunt onder meer de werking van het immuunsysteem, het metabolisme van schildklierhormonen, de voortplanting en de bescherming tegen oxidatieve stress. Een tekort aan dit sporenelement kan verstrekkende gevolgen voor de gezondheid hebben. Daarom is een passend seleniumgehalte van enorm belang.

Basisprincipes van seleniumtekort

Selenium is een essentieel sporenelement, wat betekent dat het lichaam het niet zelf kan aanmaken en dus afhankelijk is van de aanvoer ervan via de voeding. Een onvoldoende seleniumstatus in het organisme kan verschillende stofwisselingsprocessen verstoren en zo tot gezondheidsproblemen leiden.

Een tekort aan selenium kan het gevolg zijn van een onevenwichtig dieet, slechte bodemgesteldheid die resulteert in planten met een tekort aan selenium, of bepaalde ziekten die de opname of het gebruik van selenium beïnvloeden. Adequate inname via de voeding is de belangrijkste preventiemethode.

Een indicator voor een tekort aan selenium is een lager plasmagehalte aan selenium, dat kan worden bepaald door chemische laboratoriumanalyse. Dit kan resulteren in verschillende functionele beperkingen, vooral op het gebied van de schildklierfunctie en de immuunafweer.

Belang van selenium voor het lichaam

Selenium is essentieel voor het behoud van het immuunsysteem en ondersteunt talrijke stofwisselingsprocessen.

Selenium draagt ​​aanzienlijk bij aan de functie van schildklierhormonen en aan de vermindering van oxidatieve stress.

Het speelt een centrale rol bij ontgifting, bevordert de voortplanting en ondersteunt de integriteit van celmembranen, vooral van het cardiovasculaire systeem.

Een voldoende aanvoer van selenium is essentieel voor de synthese van belangrijke eiwitten, waaronder enzymen zoals glutathionperoxidasen, en moduleert ontstekingsprocessen.

Tekenen en symptomen van een tekort

Vermoeidheid en zwakte zijn vroege waarschuwingssignalen.

Een lage seleniumconcentratie in het lichaam kan verschillende problemen veroorzaken. De getroffenen lijden vaak aan haaruitval en onychodystrofie, wat leidt tot broze nagels en haar. De spierfunctie kan verminderd zijn, geassocieerd met spierzwakte en pijn. Bovendien is een slechte immuunafweer vaak het gevolg van een tekort aan selenium.

Stemmingswisselingen kunnen ook voorkomen.

Als het tekort gevorderd wordt, bestaat er een risico op de ziekte van Keshan – een specifieke hartziekte.

Als de symptomen van een tekort aanhouden, dient onmiddellijk medisch advies te worden ingewonnen. Het is raadzaam om het seleniumgehalte in het bloedbeeld te onderzoeken, vooral als zich ook hartspierproblemen en gewrichtsproblemen voordoen. De correlatie tussen de inname van selenium en het ziekterisico wordt voortdurend onderzocht en onderzoeksresultaten tot en met 2023 bevestigen het belang van een evenwichtige seleniumbalans. Een adequate diagnostische procedure is daarom essentieel voor de vroege detectie en preventie van seleniumtekorten.

Risicogroepen voor seleniumtekort

Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op een seleniumtekort. De beschikbaarheid van selenium in voedsel varieert wereldwijd en wordt grotendeels bepaald door het seleniumgehalte in de bodem.

• Mensen met een onevenwichtig dieet: Bijvoorbeeld door diëten of een gebrek aan voedselvariatie.
• Inwoners van seleniumarme regio's: Vooral in delen van China en Europa waar de bodem minder selenium bevat.
• Oudere mensen: De inname van selenium kan afnemen naarmate de leeftijd stijgt.
• Patiënten met bepaalde ziekten: Hiertoe behoren malabsorptiestoornissen, bijvoorbeeld bij coeliakie of de ziekte van Crohn.
• Mensen die dialyse ondergaan: Nierpatiënten kunnen selenium verliezen tijdens het dialyseproces.

Bij deze risicogroepen moet een gerichte analyse van de seleniuminname worden uitgevoerd om tekorten te voorkomen.

Er kan een individueel tekort ontstaan, vooral als er sprake is van een onevenwichtig voedingsprofiel. Daarom is uitgebreid voedingsadvies van cruciaal belang om een ​​adequaat seleniumgehalte te garanderen.

Over het algemeen is selenium een ​​essentieel sporenelement dat nodig is voor verschillende lichaamsfuncties. Een tekort kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Daarom is bij geïdentificeerde risicogroepen preventie en indien nodig suppletie geïndiceerd.

Oorzaken van seleniumtekort

De belangrijkste oorzaak van een tekort aan selenium is vaak een ontoereikende inname via de voeding vanwege het seleniumgehalte van de grond waarin de voedselgewassen worden verbouwd. Een onevenwichtig dieet met een lage consumptie van seleniumrijk voedsel zoals noten, vis en volle granen kan ook tot een tekort leiden. Bovendien kunnen voedselverwerkingsprocessen bijdragen aan een afname van het seleniumgehalte.

Een andere belangrijke oorzaak van een tekort aan selenium kan een verstoorde opnamecapaciteit van het maag-darmkanaal zijn. Ziekten zoals coeliakie of de ziekte van Crohn beïnvloeden de opname van selenium uit voedsel. Bovendien kunnen genetische factoren ook het seleniummetabolisme en daarmee de beschikbaarheid van deze belangrijke micronutriënt in het lichaam beïnvloeden.

Voedingsoorzaken van een tekort

Een tekort aan selenium kan optreden bij onevenwichtige diëten die niet voldoende voedingsmiddelen bevatten die rijk zijn aan selenium.

Seleniumarme bodems in bepaalde geografische regio's zorgen ervoor dat het voedsel dat daar wordt verbouwd, overeenkomstig lagere seleniumconcentraties heeft. Dit kan de lokale voedingsgewoonten beïnvloeden en het risico op seleniumtekort vergroten.

Moderne voedselverwerking kan het seleniumgehalte van basisvoedsel verder verlagen. Raffinageprocessen zoals het schillen van granen of groenten kunnen de seleniumhoudende buitenlagen verwijderen en zo bijdragen aan het verlies van voedingsstoffen.

Een voorkeur voor zwaar bewerkt en industrieel geproduceerd voedsel kan ook leiden tot onvoldoende inname van selenium. Deze voedingsmiddelen bevatten vaak minder selenium dan verse en onbewerkte producten.

Het consumeren van biologisch geteeld voedsel is geen garantie voor voldoende seleniuminname, omdat ook hier de seleniumstatus van de bodem cruciaal is.

Malabsorptie en ziekten

Verstoringen in de opname van voedingsstoffen, bekend als malabsorptie, kunnen ook leiden tot een tekort aan selenium. Vooral mensen met ziekten van het spijsverteringskanaal die het vermogen om voedingsstoffen op te nemen beïnvloeden, worden getroffen.

Coeliakie, de ziekte van Crohn en bepaalde vormen van pancreatitis zijn voorbeelden van ziekten die de opname van selenium uit voedsel kunnen beïnvloeden. Deze ziekten beschadigen vaak het darmslijmvlies, waardoor de opname van veel essentiële voedingsstoffen, waaronder selenium, wordt verminderd. Chronische darmziekten veroorzaken ontstekingen en kunnen de seleniumreserves van het lichaam uitputten, omdat het lichaam het element vaker gebruikt om het immuunsysteem te ondersteunen en oxidatieve stressreacties te verlichten.

Bovendien kunnen gastro-intestinale ziekten de opname van selenium verstoren, zelfs als voedselinname passend lijkt. Interventies zoals maag-bypass-chirurgie om obesitas te behandelen kunnen ook leiden tot een verminderde beschikbaarheid van selenium, omdat ze de contacttijd van voedsel met het absorberende oppervlak van de darm verkorten, waardoor de absorptie effectief wordt verminderd.

Uiteindelijk kan een algemeen eiwittekort de seleniumstatus beïnvloeden, omdat selenium gebonden is aan eiwitten vanwege het transport en de effecten ervan in het lichaam. Patiënten met ondervoeding op het gebied van eiwit-energie of met een chronische nierziekte die leidt tot een verhoogd verlies van seleniumbindende eiwitten via de nieren, vertonen vaak een verminderde seleniumstatus. Dit onderstreept het belang van een adequate eiwitvoorziening voor het handhaven van een evenwichtige seleniumbalans, vooral in de aanwezigheid van ziekten die de opname van voedingsstoffen beïnvloeden.

Geografische factoren

De seleniumconcentratie in de bodem varieert wereldwijd aanzienlijk en heeft daarom directe invloed op de seleniumstatus van de bevolking die daar leeft. Sommige regio's, zoals delen van China of Finland, staan ​​bekend om hun seleniumarme bodems.

In Europa varieert het seleniumgehalte van de bodem bijzonder sterk. Deze geologische verschillen leiden tot variërende seleniumconcentraties in landbouwproducten.

De opname van selenium door planten is sterk afhankelijk van de biologische beschikbaarheid van selenium in de bodem; Seleniumrijke bodems leiden dus tot seleniumrijke oogsten. In gebieden waar de bodem arm is aan selenium, kan dit resulteren in voedingsmiddelen met onvoldoende seleniumgehalte voor een uitgebalanceerd dieet, waardoor het risico op seleniumtekort toeneemt.

Bovendien kan de verspreiding van selenium over verschillende ecosystemen leiden tot geografische gezondheidsverschillen. Een tekort aan selenium kan in bepaalde gebieden verergeren als gevolg van lokale voedingsgewoonten die sterk afhankelijk zijn van voedingsmiddelen met een laag seleniumgehalte. Bovendien kunnen omgevingsfactoren zoals industriële landbouw of luchtvervuiling de beschikbaarheid van selenium in sommige regio’s verder beïnvloeden. Een mondiale harmonisatie van het seleniumgehalte in bodems en voedingsmiddelen is daarom een ​​uitdaging die diepgaande landbouw- en milieukennis vereist om te overwinnen.

Diagnose en behandeling

Om een ​​seleniumtekort te diagnosticeren is een specifiek onderzoek van de serumseleniumconcentratie noodzakelijk, wat meestal wordt uitgevoerd door middel van een bloedtest. Een laag seleniumgehalte kan wijzen op een tekort, maar er moet ook rekening worden gehouden met de klinische symptomen en de voedingsgewoonten van de patiënt. Daarnaast kunnen ook selenoproteïnen zoals glutathionperoxidase in het bloed worden gemeten om een ​​uitgebreid inzicht te krijgen in de seleniumstatus.

Een tekort aan selenium wordt meestal behandeld door gerichte toevoer van selenium, meestal in de vorm van voedingssupplementen. Het is echter essentieel om een ​​adequate dosering te kiezen, omdat zowel een tekort als een overdosis risico’s met zich meebrengen. In ernstige gevallen kan een hogere dosering nodig zijn, maar dit moet altijd onder medisch toezicht gebeuren. Een uitgebalanceerd dieet rijk aan voedingsmiddelen die selenium bevatten, zoals noten, vis en volkorenproducten, vormt de basis voor het voorkomen van seleniumtekort.

Tests om een ​​defect vast te stellen

De diagnose van een seleniumtekort is gebaseerd op verschillende onderzoeksmethoden.

• Bloed Test: Meting van de serumseleniumconcentratie.
• Analyse van volbloed: Bepaling van het totale seleniumgehalte in het bloed.
• Specifieke selenoproteïnetests: Bijvoorbeeld het meten van de activiteit van glutathionperoxidase.

Bij een beoordeling moet altijd rekening worden gehouden met meerdere indicatoren.

Voor een adequate interpretatie van testresultaten is deskundige medische kennis nodig.

Seleniumverrijking in het dieetplan

Het opnemen van seleniumrijk voedsel is cruciaal voor het voorkomen van seleniumtekort.

• noten, vooral paranoten, zijn uitstekende bronnen van selenium.
• vis en zeevruchten, zoals tonijn of krabben, bevatten ook grote hoeveelheden selenium.
• vleesproducten, vooral slachtafval zoals de lever, kunnen bijdragen aan de inname van selenium.
• Vegetarische opties omvatten Linzen, bonen En zaden.
• volkoren producten dragen ook bij aan het dekken van de seleniumbehoefte.
• Er zijn speciale opties voor vegetariërs en veganisten verrijkte voedingsmiddelen vertegenwoordigen een bron van selenium.

Om tekorten te voorkomen, moeten deze producten regelmatig worden geconsumeerd.

Het is raadzaam om de inname van selenium te optimaliseren door middel van een gevarieerde voeding, in plaats van afhankelijk te zijn van supplementen.

Het nemen van seleniumsupplementen zoals Selenium 200

De adequate dosering van seleniumpreparaten vereist nauwkeurige medische overwegingen. Het is belangrijk om rekening te houden met de individuele behoeften en overdosering te voorkomen.

Als er sprake is van een bewezen tekort aan selenium, kan het gebruik van Selenium 200, een seleniumpreparaat met 200 microgram per tablet, geïndiceerd zijn. De therapie moet echter altijd gebaseerd zijn op een gefundeerd medisch advies en de gebruiksduur moet nauwkeurig worden bepaald.

Bij het aanvullen is het cruciaal om producten van hoge kwaliteit te selecteren die een goede biologische beschikbaarheid van selenium garanderen. Correct gebruik en dosering is van groot belang voor de effectiviteit en veiligheid van het supplement.

Regelmatige controle van de seleniumspiegels in het bloed door beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg is noodzakelijk om een ​​passende dosisaanpassing te garanderen. Bijwerkingen en interacties met andere medicijnen moeten zorgvuldig worden gecontroleerd.

Op de lange termijn is het doel om het seleniumtekort te compenseren door middel van een seleniumrijk dieet. Voedingssupplementen zoals Selenium 200 moeten daarom worden gezien als ondersteuning en niet als de enige oplossing.

Preventie en dagelijkse seleniumbehoefte

Het voorkomen van een tekort aan selenium vereist een uitgebalanceerd dieet met voedingsmiddelen die selenium bevatten, zoals vis, vlees, eieren en bepaalde noten. De Duitse Voedingsvereniging (DGE) adviseert een dagelijkse inname van selenium van 60 microgram voor vrouwen en 70 microgram voor mannen. Deze hoeveelheid kan meestal worden bereikt via een gezond dieet en dekt de behoefte van het lichaam om symptomen van seleniumtekort te voorkomen.

De inname van hoge doses selenium via preparaten moet worden vermeden, tenzij een arts een tekort heeft vastgesteld. Een bloedonderzoek kan helpen om de seleniumstatus te controleren om zo een op de behoeften afgestemde en gezondheidsbevorderende seleniumvoorziening te garanderen.

Seleniumrijk voedsel

Selenium is een essentieel sporenelement dat in verschillende voedingsmiddelen voorkomt. De meest opvallende seleniumrijke voedingsmiddelen zijn onder meer:

• Noten, vooral paranoten: Een van de rijkste natuurlijke bronnen van selenium.
• vis en zeevruchten: Vooral tonijn en garnalen dragen aanzienlijk bij aan de inname van selenium.
• Vlees: Vooral orgaanvlees zoals lever en nieren bevat selenium.
• Eieren: Naast eiwitten leveren ze ook aanzienlijke hoeveelheden selenium.
• Granen en peulvruchten: Volkorenproducten en linzen bevatten ook selenium.
• gevogelte: Kippen- en kalkoenvlees zijn goede bronnen van selenium.

Een dieet rijk aan selenium heeft een preventieve werking tegen tekorten. De focus moet liggen op diversiteit om een ​​evenwichtige inname te garanderen.

De keuze en bereiding van deze voedingsmiddelen spelen een cruciale rol bij de optimale opname van selenium door het lichaam. De opname kan door verschillende factoren worden beïnvloed, daarom is een holistische kijk op het dieet raadzaam.

Aanbevolen dagelijkse dosis en overdosis

De aanbevolen dagelijkse dosis selenium varieert afhankelijk van leeftijd, geslacht en levensfase. In Duitsland adviseert de Duitse Voedingsvereniging (DGE) een inname van 70 microgram selenium per dag voor volwassen mannen en 60 microgram selenium per dag voor volwassen vrouwen.

Het is belangrijk om u bewust te zijn van de gevaren van een overdosis. Chronische inname van overmatige hoeveelheden selenium, bekend als selenose, kan leiden tot symptomen zoals maag-darmklachten, haaruitval, vermoeidheid en, in ernstige gevallen, neurologische beschadigingen. De bovengrens voor de dagelijkse inname mag daarom niet hoger zijn dan 300 microgram om het risico op bijwerkingen te minimaliseren.

Aan de andere kant kan een acuut tekort leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Symptomen zoals spierzwakte, disfunctie van het immuunsysteem en, bij ernstige tekorten, hartziekten zijn mogelijk. Dit illustreert de relevantie van gereguleerde seleniuminname om de homeostase te behouden.

Bijzondere voorzichtigheid is daarom geboden bij het aanvullen met selenium. Het is raadzaam om de exacte dosering en gebruiksduur af te stemmen met een arts of voedingsdeskundige. Een dosisaanpassing kan noodzakelijk zijn, vooral bij mensen met reeds bestaande ziekten of een verminderde nierfunctie. Op deze manier kan de inname van selenium worden geïndividualiseerd en veilig worden gemaakt zonder het risico op gezondheidsschade te vergroten.

Gezondheidszorg op lange termijn

Een adequate inname van selenium is essentieel voor het langdurig in stand houden van talrijke stofwisselingsprocessen. Het versterkt het immuunsysteem en ondersteunt de schildklierfunctie, waardoor de algehele gezondheid wordt bevorderd.

Selenium speelt een belangrijke rol bij chronische ziekten. Studies suggereren dat een adequate seleniumstatus bescherming kan bieden tegen hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker en andere ontstekingsprocessen. Een langdurig gestabiliseerde seleniumbalans kan daarom bijdragen aan het voorkomen van ziekten en is daarom een ​​essentieel onderdeel van de gezondheidszorg. Het vinden van de balans tussen voldoende aanbod en overdosering vereist echter nauwkeurige kennis van uw eigen lichaam en, indien nodig, specialistisch medisch advies.

Regelmatige controle van de seleniumstatus is, vooral bij risicogroepen zoals ouderen, zwangere vrouwen of mensen met spijsverteringsstoornissen, van groot belang. Een tekort aan selenium kan effectief worden voorkomen door een aangepast dieet of gerichte suppletie. Het handhaven van een optimaal seleniumniveau levert een beslissende bijdrage aan de gezondheid op de lange termijn.